ایسنا- کارگاه بین المللی آموزش روش‌های شناسایی سریع آنتی بیوتیک در مواد غذایی با استفاده از روش‌های کشت میکروبی با حضور متخصصان انستیتو سلامت غذای دانشگاه واخنینگن هلند در دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد.
به گزارش ایسنا، در حاشیه این کارگاه دکتر کبارفرد - مدیر آزمایشگاه جامع تحقیقاتی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به استفاده از انواع آنتی بیوتیک‌ها در تولید غذا و فرآورده‌های آن به عنوان فاکتور رشد، گفت: با توجه به افزایش جمعیت و نیاز بیشتر به مواد غذایی استفاده از آنتی بیوتیک ها به عنوان محرک رشد در تغذیه دام، طیور و گیاهان اجتناب ناپذیر شده است. از طرفی آنتی بیوتیک ها و آلاینده های محیطی مشکلاتی را در زندگی امروزه ایجاد کرده است. همچنین باقی مانده این مواد در محصولات دامی یا گیاهی برای سلامت انسان ها مضر بوده و باعث بروز عوارضی مانند سرطان، نارسایی در ارگان‌های بدن مانند کلیه، کبد و یا مغز شود.
وجود تکنولوژی‌های پیچیده کنترل و پایش در آزمایشگاه جامع تحقیقاتی دانشگاه
دکتر کبارفرد کنترل آنتی بیوتیک در مجموعه گسترده مواد غذایی(بیش از1000 نوع) را نیازمند ایجاد سیستم پایش دانست که تکنولوژی علمی و پیچیده‌ای دارد و افزود: باید در مصرف داخلی و صادرات این مهم کنترل شود. در این راستا دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با در اختیار داشتن جدیدترین تکنولوژی‌های روز دنیا، کارشناسان با تجربه و بهره‌مندی از تجارب سایر کشورهای صاحبنظر در این حوزه به این مهم دست یافته است.
وی با اشاره به هدف از برگزاری این دوره آموزشی گفت: برای دستیابی به توانمندی پایش سموم و اطمینان از سلامت غذاهایی که به دست مردم می‌رسد، مرکز تحقیقات و سلامت غذای دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با مشارکت آزمایشگاه کنترل غذا و داروی وزارت بهداشت و برگزاری دوره های آموزشی بستر مناسبی را برای آموزش روش‌های جدید بررسی آنتی بیوتیک در مواد غذایی به کارشناسان فراهم کرده است تا بتوانیم با استانداردهای مرجع درکشورهای پیشرفته برابری کنیم. زیرا مصرف کنندگان ما باید اطمینان داشته باشند که غذاها و فرآورده های مشکل ساز از دوره مصرف خارج می شوند.
غربالگری 34 بیماری متابولیک در نوزادان با استفاده از تجهیزات مدرن آزمایشگاه جامع تحقیقاتی
دکتر کبارفرد در بخش دیگری از سخنان خود ضمن معرفی تاریخچه تاسیس آزمایشگاه جامع تحقیقاتی دانشگاه خاطرنشان کرد: این آزمایشگاه جامع که به همت وزارت بهداشت و 9 دانشگاه علوم پزشکی مادر راه اندازی شده است از دستگاه‌ها و تجهیزات گران قیمت، تکنولوژی برتر و حضور کارشناسان مجرب علوم پزشکی برخوردار است و به محققان سراسر کشور خدمات ارایه می دهد.
وی با اشاره به دستگاه‌های مجهز این آزمایشگاه در خصوص دستگاه غربالگری بیماری‌های متابولیک در نوزادان این آزمایشگاه گفت: این فن آوری تضمینی برای سلامت نسل آینده کشور است. در این آزمایشگاه با در اختیار داشتن تجهیزات نوین آزمایشگاهی امکان تشخیص بیش از 34 نوع از بیماری های متابولیک نوزادان در 10 روز اول پس از تولد فقط با گرفتن یک قطره خون از پاشنه پا میسر شده است.
به گفته دکتر کبارفرد، سالانه نوزادان زیادی با بیماری‌های متابولیک در کشور متولد می‌شوند که تشخیص دیرهنگام این بیماری‌ها هزینه‌های سنگینی را به خانواده و نظام سلامت تحمیل می‌کند. اگر چنانچه طی 10 روز نخست تولد این نارسایی‌ها شناسایی شود، نوزاد درمان و وارد چرخه طبیعی زندگی می‌شود.
اجرای فاز اول برنامه ملی توسعه سلامت غذا
دکتر یزدان پناه - استاد گروه سم شناسی دانشکده داروسازی و مجری برنامه جامع توسعه سلامت غذا نیز با اشاره به تاریخچه اجرای فاز اول برنامه ملی توسعه سلامت غذا گفت: این برنامه ملی با عنوان توسعه و انتقال فناوری روش‌های غربالگری و پیشرفته آنالیز انواع آلاینده‌های مواد غذایی با اولویت شناسایی تقلبات در مواد غذایی و استقرار آنها در آزمایشگاههای کنترل غذا و داروی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت در سال 1393 به تصویب رسید. تصویب این برنامه از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری و مرکز تحقیقات سلامت غذای دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی به عنوان R&D سازمان غذا و دارو صورت گرفت.
وی با اشاره به اجرای موفق این برنامه ملی در سال‌های 1393 تا 1396 افزود: پس از اولویت‌بندی آلاینده‌ها و تقلبات در مواد غذایی برای اولین بار در کشور موضوع تجهیز آزمایشگاههای کشور برای شناسایی سریع و پیشرفته آلاینده‌ها، جذب نیروی انسانی متخصص، آموزش نیروی انسانی متخصص در داخل و خارج از کشور، راه‌اندازی و استقرار این روش‌ها در مرکز تحقیقات سلامت غذای دانشگاه و آزمایشگاههای مرجع کنترل غذا و داروی سازمان غذا و دارو در دستور کار قرار گرفت.
استاد گروه سم شناسی دانشکده داروسازی درخصوص این دوره آموزشی گفت: یکی از بخش‌های این دوره آموزشی ۵ روزه، آموزش روش‌های شناسایی انواع آنتی بیوتیک ها در مواد غذایی با تست غربالگری میکروبی است که توسط محققان انستیتو سلامت غذای RIKILTدانشگاه واخنینگن هلند با همکاری مرکز تحقیقات سلامت غذای دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو در حال برگزاری است.
اطمینان از استاندارد بودن مواد غذایی با کنترل میزان آنتی بیوتیک آنها
وی خاطرنشان کرد: برای کنترل میزان آنتی بیوتیک در مواد غذایی از دو روش پیشرفته و سریع استفاده می شود؛ که در این دوره آموزش روش سریع با حضور متخصصان با استفاده از تست رن داکس برگزار شد. در کارگاه دوم نیز متخصصان هلندی، مجارستانی و ایرلندی آموزش روش‌های پیشرفته کنترل مواد غذایی را ارایه دادند. در واقع این دوره علمی ارزشمند و انتقال دانش و تکنولوژی با مشارکت متخصصان مجارستان و هلند و کیت تجاری نیز توسط متخصصان ایرلندی برگزار شد.
یزدان پناه در ادامه گفت: باتوجه به اهمیت آنتی بیوتیک در مواد غذایی نظیر گوشت، شیر، عسل و ... همچنین به دلیل احتمال مقاومت میکروبی در آنها باید کنترل میزان آنتی بیوتیک مواد غذایی به شکل دقیقی انجام پذیرد. از سوی دیگر با اضافه شدن لیست آنتی بیوتیک ها در مواد غذایی باید توانمندی و دانش کنترل انواع آنتی بیوتیک ها شناسایی شود تا مواد غذایی سریعا و با روشی ارزان و قابل اعتماد در اختیار مردم قرار گیرد. در نهایت باید شرایطی فراهم شود که مردم اطمینان حاصل کنند آنتی بیوتیک موجود در مواد غذایی استاندارد و کمتر از حد مجاز است و تهدیدی برای سلامتی آنان محسوب نمی شود.
مجری برنامه جامع توسعه سلامت غذا ضمن تشریح برنامه های آتی این مرکز گفت: پس از استقرار روش‌های مذکور در آزمایشگاههای مرجع غذا و دارو و مرکز تحقیقات آموزش کشوری، گام بعدی این مرکز انجام این روش‌ها در آزمایشگاههای کنترل کیفی مواد در سطح دانشگاه‌ها و آزمایشگاههای خصوصی خواهد بود. همچنین طرح بررسی آفت کش ها، روش های شناسایی آنتی بیوتیک در لبنیات و آموزش به متولیان و کارشناسان سازمان دامپزشکی بدلیل اهمیت لبنیات در سبد غذایی مردم از دیگر برنامه های این مرکز است.
طرح ملی ارتقای سلامت غذا در 5 فاز اجرا می شود
دکتر دارایی - مدیرکل آزمایشگاههای مرجع کنترل غذا و دارو و تجهیزات پزشکی نیز در حاشیه این کارگاه با اشاره به اجرای طرح ملی ارتقای سلامت غذا که از سه سال پیش آغاز شده است، گفت: این طرح در 5 فاز به منظور افزایش سطح سلامت و ایمنی غذایی کشور تا حد مطلوبی اجرامی شود.
وی ضمن بیان توضیحاتی در خصوص ماحصل همکاری و بهره مندی از تجارب کشورهایی نظیر هلند، بلژیک، اتریش و مجارستان به منظور دستیابی به اهداف بزرگ این طرح گفت: آزمایشگاههای کنترل غذا و داروی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت و مرکز تحقیقات سلامت غذای دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، امکاناتی را به لحاظ نیروی انسانی، زیرساخت های نرم افزاری، سخت افزاری و فن آوری های پیشرفته طراحی کرده و در نظر گرفته است تا بتوان با روش‌های نوین و پیشرفته و در کنار آن روش‌های سریع و دقیق حساسیت را برای کنترل غذا و دارو بالا ببرد، به شکلی که بتوان با بیماری‌ها، آلاینده‌های مواد غذایی، سموم و تقلبات در مواد غذایی مقابله کند.
امکان اندازه‌گیری 15 گروه از آنتی بیوتیک‌ها در مواد غذایی با روش‌های سریع
دکتر دارایی با اشاره به خطرات باقی ماندن آنتی بیوتیک‌ها درمواد غذایی برای سلامت انسان گفت: مصرف آنتی بیوتیک موجود در مواد غذایی که گاها با آنتی بیوتیک ناشی از تجویز غیرمنطقی دارو حاصل می شود می تواند موجب مقاومت های دارویی ناخواسته بسیار خطرناک شود که برای جلوگیری از این فاجعه باید میزان آنتی بیوتیک مواد غذایی اندازه گیری شود و اینکار مستلزم در اختیار داشتن دستگاه‌ها و روش‌های پیشرفته و همچنین نیروی انسانی متخصص است.
مدیرکل آزمایشگاههای مرجع کنترل غذا و دارو و تجهیزات پزشکی در خاتمه خاطرنشان کرد: برقراری تعاملات بین المللی و برگزاری کارگاه آموزشی روش‌های شناسایی سریع آنتی بیوتیک در مواد غذایی این امکان را فراهم می کند که با روش‌های سریع و ساده بتوانیم تا 15 گروه از آنتی بیوتیک ها را همزمان اندازه گیری کنیم.
متخصصان هلندی: آزمایشگاههای دانشگاه قابل رقابت با کشورهای پیشرفته دنیا هستند
گفتنی است در حاشیه کارگاه مذکور ماریل پیک مات و ویلما درسن متخصصان انستیتو سلامت غذا دانشگاه واخنینگن هلند ازبخشهای مختلفی نظیر آزمایشگاه مرکز تحقیقات سلامت غذا، آزمایشگاه جامع تحقیقاتی دانشگاه، آزمایشگاه تکنولوژی شناسایی سموم پایدار آلی در مواد غذایی بازدید بعمل آوردند و سطح علمی و تجهیزاتی آزمایشگاههای دانشگاه را خوب و قابل رقابت با کشورهای پیشرفته دنیا ازیابی کردند.